Historia

Początki polonijnej koszykówki 1/3

Początki polonijnej koszykówki wiążą się z powołaniem w 1925 r. Sekcji Gier Sportowych w Klubie Sportowym Polonia Warszawa. „Czarne Koszule” uczestniczyły już w pierwszych w historii mistrzostwach Polski w koszykówce męskiej rozegranych w 1928 r. Poloniści zajęli w nich 5. Miejsce, za Czarną Trzynastką Poznań, Varsovią, Triumphem Łódź i Absolwentami Łódź. Jednak już w następnej edycji, Polonia zajęła 2. miejsce, ustępując tylko Cracovii. Do wybuchu II wojny światowej „Czarne Koszule” stały się warszawskim hegemonem, regularnie zdobywającym medale w mistrzostwach kraju.

Koszykarze Polonii w pierwszej połowie lat trzydziestych. W środku w garniturze Stanisław Poroszewski. Pierwszy z lewej Jerzy Gregołajtys. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Polonia Warszawa aż siedmiokrotnie (1929, 1930, 1931, 1932, 1934, 1935, 1939) zdobywała wicemistrzostwo Polski, raz (1933) plasowała się na trzecim miejscu. W 1934 roku „Czarne Koszule” zdobyły również „zimowe” mistrzostwo Polski.

Drużyna koszykarzy Polonii w 1934 roku - najlepszym w międzywojennej historii sekcji męskiej. Poloniści zdobyli srebrny medal w „letnich” oraz złoty medal w „zimowych” mistrzostwach Polski. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Pierwszą wielką gwiazdą koszykarskiej Polonii był Wacław Zgliński – reprezentant Polski w koszykówce, ale też piłkarz „Czarnych Koszul”. Koszykówkę z piłką nożną łączył też Edward „Ała” Ałaszewski, późniejszy znany karykaturzysta „Przeglądu Sportowego”. Najlepszym zawodnikiem międzywojennej Polonii był niewątpliwie Jerzy Gregołajtys – był zawodnikiem wszystkich międzywojennych medalowych drużyn Polonii. Nad sekcją koszykówki czuwał kierownik Sekcji Gier Sportowych Stanisław Poroszewski, który angażował się w Polonię pomimo ultimatum narzeczonej, każącej wybierać między nią a pracą dla klubu.

Koszykarze Polonii przed jednym z meczów mistrzostw Polski w marcu 1939 roku. Zawody rozgrywano w istniejącej do dziś hali „YMCA” przy ul. Konopnickiej 6. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Poloniści odnosili również sukcesy na arenie międzynarodowej. Jerzy Gregołajtys, a także dwaj inni wicemistrzowie Polski z 1939 r. – Jerzy Rossudowski i Bohdan Bartosiewicz – współtworzyli reprezentację narodową, która w 1939 r. zajęła trzecie miejsce na mistrzostwach Europy w koszykówce mężczyzn.

W pionierskich latach warszawskiej koszykówki mecze rozgrywano sznurowanymi piłkami, często na ziemistych boiskach pod gołym niebem. Sport miał charakter całkowicie amatorski, zawodnicy i zawodniczki grali za darmo. Władze oświatowe narzuciły młodzieży zakaz przynależności do pozaszkolnych klubów sportowych, uzasadniany argumentami zdrowotnymi i wychowawczymi. Niechętni bywali też rodzice. Jak wspominał Bohdan Bartosiewicz: „Mama i tata byli bardzo wyczuleni na punkcie mojego uprawiania sportu. Strój przechowywałem między treningami u sąsiada. Dopiero po jakimś czasie, kiedy zacząłem odnosić sukcesy, rodzice zaakceptowali moją pasję”.